Монголын төрийг 44 жил жил жолоодсон ч 1984 оны 8 сард хөгшрөлт, оюуны дoрoйтoл гэх х.ө.г.и.й.н шалтагаар Цэдэнбалыг тэтгэвэрт нь гаргаж, МАХН-ын Төв Хорооны Ерөнхий нарийн бичгийн даргаар Жамбын Батмөнх сонгогдсон.
Ю.Цэдэнбалыг Зөвлөлтийн Улсыг Аюулаас Хамгаалах Хороо /КГБ/ монголын удирдагчаар томилж байсан бол түүнийг албан тушаалаас нь з.а.й.л.y.y.л.а.х ажиллагааг мөн л зөвлөлтийн КГБ зохион байгуулсан хэмээн зарим судлаачид үздэг.
Ю.Цэдэнбал, эх орондоо ирж чадалгүй Москвагийн тэнгэр дор сүүлчийн а.м.ь.с.г.а.л.а.а т.а.т.с.а.н билээ.
Харин энэ өдөр Ю. Цэдэнбалыг ЦAГAAТГAСAHAAP шvvх хyрал дууслаа. Энэ бүхний төлөө хамаг амьдралаа зориулж, удаа дараа өргөдөл гаргасан Ю.Цэдэнбалын намтар судлаач Цэенноровын Жамбалсүрэн багшдаа халуун баяр хүргэе.
Нэрт өмгөөлөгч, Монгол Улсын Гавьяат Хуульч Содовсүрэнгийн Нарангэрэл, өмгөөлөгч Жамбаачүлтэмийн Жавзандулам нартаа дахин баяр хүргэе.
Цэдэнбалын хүү Зоригт Монголын ард түмэндээ ИЙНХҮҮ САЙХАН МЭДЭЭ сонсгох нь ээ. Ю.Цэдэнбалыг ц.а.г.а.а.т.г.а.х өргөдлийг хэлэлцэх шvvх хурал ГУРАВ ДАХ УДААГАА болж, түүнийг хэлмэrдvvлсэнд тооцож, ЦAГAAТГAЛAA.
Тухайн үед vндэслэлгvйгээр Ю.Цэдэнбалын улсын Хошой Баатар, Маршал цол болон бүхий л одон, тэмдэгийг хураасан МАХН-ын шийдвэр нь хvний эрхийг 3ӨРЧСӨН vйлдэл байсан юм.
Мөн иргэн Ю.Цэдэнбалын эх орондоо амьдрах эрхийг тухайн үеийн эрх баригчид бvдvvлгээр з.ө.р.ч.и.ж, гадаад оронд эмчлүүлнэ хэмээн х.y..y.р.а.н м.э.х.л.э.х замаар явуулж, н.а.с б.а.р.а.х хүртэл нь долоон жил гэрийн х.о.р.и.о.н.д .х.а.т.у.у х.я.н.а.л.т.а.н д.о.р байлгаж, иргэний паспортыг нь Монголын Элчин Сайдын Яам х.у.р.а.а.ж авсан байна.
Энэ нь Улс төрийн х.и.л.с. х.э.р.э.г.т хэлмэrдэrчдийг ц.а.г.а.а.т.г.а.х, тэдэнд нөхөн о.л.г.о.в.о.р олгох тухай х.у.у.л.и.й.н: Гуравдугаар зүйлийн 3.1.2-т: “Улс төрийн хэлмэrдvvлэлт” гэдэгт “Шvvхээс гадуур нутаг зааж сyyлгах, х.у.у.ль б.у.с.а.а.р эрх, эрх чөлөөг нь х.я.з.г.а.а.р.л.а.х” гэсэн заалттай тохирч байх тул Ю.Цэдэнбалыг улс төрийн талаар Х.Э.Л.М.Э.Г.Д.С.Э.Н болохыг харуулж байгаа юм.
Ю.Цэдэнбалын гэр байшинд эздийн нь зөвшөөрөлгүй, ямар ч ШVVХИЙН ШИЙДВЭРГVЙГЭЭР х.а.л.д.а.ж, хувийн эд, хөрөнгийг нь х.у.р.а.а.ж, vрэгдүүлэн, түүх соёлын 30 мянга гаруй үзвэрийг ш.а.м.ш.и.г.д.y.y.л.с.а.н нь хvний эрхийг н.о.ц.т.о.й з.ө.р.ч.ө.н.и.й тэмдэг юм.
Ю.Цэдэнбал н.а.с б.а.р.а.х хүртлээ Монголдоо очих талаар ЗХУКН-ын Төв Хороо, Москва дахь Монголын Элчин сайдын яаманд удаа дараа хvсэлт гаргаж байсан боловч хэн ч түүний хүсэлтийг хүлээж аваагүй юм. Ю.Цэдэнбал 1991 онд Москвад н.а.с б.а.р.а.х.а.д ш.а.р.и.л.ы.г нь Улаанбаатарт авчирч, Алтан-Өлгийд о.р.ш.у.у.л.ж.э.э.
Цэдэнбалын о.р.ш.у.у.л.а.х ажиллагаанд түүний гэргий А.Филатова оролцохоор Москвагаас Улаанбаатарт ирээд байхад нь монголын п.р.о.к.у.р.ор.ы.н байгууллага түүнээс б.а.й.ц.а.а.л.т авахыг оролдож байжээ. Энэ нь монголын х.у..ул.ь х.я.н.а.лт.ы.н байгууллага ё.с з.ү.й б.а.й.х.г.ү.й, тухайн үед к.о.м.му.н.и.с.т хандлагаасаа салаагүй байсан гэдгийг харуулж байгаа юм.
Ийнхүү 30 жилийн дараа БНМАУ- МАХН-ын Төв Хорооны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга, Улс төрийн товчооны гишүүн БНМАУ-ын Маршал БНМАУ-ын Баатар Юмжаагийн Цэдэнбал цaгaaтгaгдлaa!!
